LONDON
Mapa Londiniuma iz 1722
Mapa Londona 1598 (Sebastian Munster)
Istorijski nazivi
Londinium
Etimologija
Od kelt. ličnog imena Londinos, od *londo- ‘divlji, smeo’ (Kiss 386a). (A.L.)
Atribucija
- bez atribucije: Pođi Beču a pođi Londonu (KH I,Narodne pjesme muslimana u Bosni i Hercegovini, sabrao Kosta Hörmann 1888-1889, knjiga I, drugo izdanje, Sarajevo 1933. (KH I) 2:204)
Geografski položaj
51° 30’ N, 0° 7’ W
Glavni i najveći grad Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Severne Irske.
Istorijat
Nalazi se u j/i Engleskoj, na obalama Temze, oko 75 km od njenog ušća u Severno more.
Posle osvajanja Britanije 43. pod imperatorom Klaudijem, Rimljani su na obalama Temze podigli uporište Londinium i dali mu status municipijuma, ali je sedište njihove uprave tada svejedno bilo u Kolčesteru (Camulodunum). Tacit spominje London kao poznati trgovački centar na Temzi, koja je u to vreme bila dublja i mnogo šira, tako da su – uz povoljnu plimu – brodovi mogli da plove duboko u unutrašnjost kopna, što je bilo od velikog značaja za stacioniranje legija. U to vreme podignut je prvi fiksni drveni most na mestu današnjeg Londonskog mosta (London Bridge). London su 61. razrušili ustanici kraljice Budike koji su se 55. pobunili protiv rimske vlasti. Rimljani ga ubrzo obnavljaju i oko 120. opasuju zidom sa šancem (područje današnjeg Sitija). Tokom IX i X v. povremeno ga osvajaju Vikinzi (872–886, 980–1011), ali London uglavnom ostaje pod vlašću engleskih kraljeva koji dugo borave u njemu i donose mu napredak. Krajem X v. London je trgovački grad sa samoupravnim pravima koja je uspeo dugo da sačuva, pa mu te povlastice priznaje i Viljem Osvajač 1067, koji je posle bitke kod Hejstingsa 1066. postao kralj Britanije i imao glavnu podršku upravo u Londonu. Po njegovoj naredbi započeta je izgradnja londonske tvrđave (Tower of London).
London je stradao od kuge u dva navrata (1377. i 1665), a 1666. je gotovo potpuno izgoreo u požaru (4/5 grada je nestalo). U XVIII i početkom XIX v. ubrzano se širi i postaje najveći trgovačko-finansijski i pomorski centar na svetu.
Epski kontekst
Pesma ga pominje u kontekstu nekog panevropskog rata protiv Turaka. Međutim, pomen epskog Rakocije (vide porodica Rakoci ad ) ukazuje na dve mogućnosti : 1) tridesetogodišnji rat u kojem je Đerđ Rakoci (1593–1648) učestvovao na strani Francuske i Švedske a protiv Austrije, nastojeći da pripoji Mađarskoj pogranične oblasti koje su bile pod vlašću Austrije i Turske ; 2) Rakocijevu bunu 1703. (koju je predvodio Ferenc Rakoci, 1676–1735) protiv vlasti kuće Habzburg u Mađarskoj. Za siže u kome se pominje ime Rakoci, ova dva konteksta su najmanje neprihvatljiva. Odstupanja su, međutim, znatna (uplitanje Beča i Londona na istoj strani protiv Turske, vodeća uloga Rusije), pa ostaje mogućnost da se ime Rakoci pojavilo na ovom mestu greškom, a da se zapravo peva o rusko-turskom ratu 1768–1774. koji je završen Kučuk-kajnardžijskim mirom. Operacijama u ovom ratu bile su zahvaćene gotovo sve crnomorske tvrđave pomenute u ovoj pesmi : Bender, Očakov, Tulča, Ismail, Hršava, Hotin, a u sastavu ruske baltičke flote bilo je mornara raznih nacionalnosti (pored Rusa, još i Engleza, Škota, Holanđana i Danaca). Tu možda treba tražiti dodirnu tačku sa pesmom u kojoj epski Rakocija skuplja vojsku među Rusima, Austrijancima, Englezima i Francuzima.
Literatura
 | 1970 | Vojna enciklopedija, 1-10, Redakcija vojne enciklopedije, Beograd 1970-1975.Beograd 1980. cobiss |